قوانین مربوط تجارت در مورد حمل و نقل که در اصطلاح به عنوان باب هشتم قانون تجارت تعریف می‌شوند به قرار زیر است.
ماده ۳۷۷– شرکت حمل و نقل کسی است که در مقابل کرایه، حمل اشیاء را به عهده می‌گیرد.
ماده ۳۷۸– قرارداد حمل و نقل تابع مقررات وکالت خواهد بود مگر در مواردی که ذیلاً استثناء است.
ماده ۳۷۹– فرستنده باید نکات ذیل را به اطلاع شرکت حمل و نقل برساند: آدرس صحیح فرستنده، محل تحویل کالا، تعداد بسته و طرز بسته بندی، وزن و محتوی بسته ها، مدتی که کالا باید در آن مدت به گیرنده تحویل شود، مسیری را که حمل کننده موظف است که کالا را از آن مسیر حمل نماید، ارزش کالا که گرانبها است. خسارات ناشیه از عدم تعیین نکات فوق و یا از تعیین آنها به غلط متوجه فرستنده خواهد بود.
ماده ۳۸۰- فرستنده باید مواظبت نماید که کالا به طرز مناسبی بسته بندی شود. خسارات (خسارت فیزیکی و خساراتی است که بر وزن و مقدار ( کمیت ) کالا محمول در حین حمل وارد میگردد ) ناشی از عیوب بسته بندی به عهده فرستنده است.
ماده ۳۸۱- اگر بسته بندی عیب ظاهر داشته و متصدی حمل و نقل کالا را بدون قید عدم مسئولیت قبول کرده باشد مسئول خسارت خواهد بود.
ماده ۳۸۲- فرستنده می‌تواند مادام که کالا در دست متصدی حمل و نقل است آن را با پرداخت مخارجی که متصدی حمل و نقل کرده و خسارات او پس بگیرد.
ماده ۳۸۳– در موارد ذیل فرستنده نمی‌تواند از حق استرداد مذکوره در ماده ۳۸۲ استفاده کند:
۱– در صورتی که بارنامه‌ای توسط فرستنده تهیه و به وسیله متصدی حمل و نقل به مرسل‌الیه تسلیم شده باشد.
۲– در صورتی که متصدی حمل و نقل رسیدی به فرستنده داده و فرستنده نتواند آن را پس دهد.
۳– در صورتی که متصدی حمل و نقل به گیرنده اعلام کرده باشد که کالا به مقصد رسیده و باید آن را تحویل گیرد.
۴– در صورتی که پس از رسیدن کالا به مقصد گیرنده تحویل آن را تقاضا کرده باشد.
در این موارد متصدی حمل و نقل باید مطابق دستور گیرنده عمل کند. معذالک اگر متصدی حمل و نقل رسیدی به فرستنده داده مادام که کالا به مقصد نرسیده مکلف به رعایت دستور گیرنده نخواهد بود مگر این که رسید به گیرنده تسلیم شده باشد.
ماده ۳۸۴–اگر گیرنده کالا را قبول نکند و یا مخارج و سایر مطالبات متصدی حمل و نقل بابت کالا تأدیه نشود و یا به گیرنده دسترسی نباشد متصدی حمل و نقل باید مراتب را به اطلاع فرستنده رسانیده و کالا را موقتاً نزد خود به طور امانت نگاه داشته یا نزد ثالثی امانت گذارد و در هر دو صورت مخارج و هر نقص و عیب به عهده فرستنده خواهد بود. اگر فرستنده و یا گیرنده در مدت مناسبی تکلیف کالا را معین نکند متصدی حمل و نقل می‌تواند مطابق ماده ۳۶۲ آن را به فروش رساند.
ماده ۳۸۵– اگر کالا در معرض فساد سریع باشد و یا قیمتی که می‌توان برای آن فرض کرد با مخارجی که برای آن شده برابری ننماید متصدی حمل و نقل باید فوراً مراتب را به اطلاع دادگاه یا نماینده او رسانیده و با نظارت او کالا را به فروش رساند.
حتی‌المقدور فرستنده و گیرنده را باید از این که کالا به فروش خواهد رسید آگاه نمود.
ماده ۳۸۶– اگر کالا از بین برود یا گم شود متصدی حمل و نقل مسئول قیمت آن خواهد بود مگر این که ثابت نماید از بین رفتن یا گم شدن مربوط به جنس خود کالا یا با استناد به عهده فرستنده یا گیرنده و یا ناشی از تعلیماتی بوده که یکی از آنها داده‌اند و یا مربوط به حوادثی بوده که هیچ متصدی مواظبی نیز نمی‌توانست از آن جلوگیری نماید، قرارداد طرفین می‌تواند برای میزان خسارت مبلغی کمتر یا زیادتر از قیمت کامل کالا معین نماید.
ماده ۳۸۷– در موردی خسارت ناشیه از تأخیر تسلیم یا نقص یا خسارات کالا نیز متصدی حمل و نقل در حدود ماده فوق مسئول خواهد بود.
خسارات مزبور نمی‌تواند از خساراتی که ممکن بود در صورت از بین رفتن تمام کالا حکم به آن شود تجاوز نماید مگر این که قرارداد طرفین خلاف این ترتیب را مقرر داشته باشد.
ماده ۳۸۸– متصدی حمل و نقل مسئول حوادث و تقصیراتی است که در مدت حمل و نقل واقع شده اعم از این که خود مستقیما حمل و نقل کرده و یا حمل و نقل کننده دیگری را مأمور کرده باشد.
بدیهی است که در صورت اخیر حق رجوع او به متصدی حمل و نقل که از جانب او مأمور شده محفوظ است.
ماده ۳۸۹– متصدی حمل و نقل باید به محض وصول کالا گیرنده را مستحضر نماید.
ماده ۳۹۰– اگر گیرنده میزان مخارج و سایر وجوهی را که متصدی حمل و نقل بابت کالا مطالبه می‌نماید قبول نکند حق تقاضای تسلیم کالا را نخواهد داشت مگر این که مبلغ متنازع‌فیه را تا ختم اختلاف در صندوق عدلیه امانت گذارد.
ماده ۳۹۱- اگر کالا بدون هیچ قیدی قبول و کرایه آن تأدیه شود دیگر بر علیه متصدی حمل و نقل دعوی پذیرفته نخواهد شد مگر در مورد تدلیس یا تقصیر عمده، به علاوه متصدی حمل و نقل مسئول خسارت پنهان نیز خواهد بود در صورتی که گیرنده آن آواری را در مدتی که مطابق اوضاع و احوال رسیدگی کالا ممکن بود به عمل آید و یا بایستی به عمل آمده باشد مشاهده کرده و فوراً پس از مشاهده به متصدی حمل و نقل اطلاع دهد. در هر حال این اطلاع باید منتها تا هشت روز بعد از تحویل گرفتن کالا داده شود.
ماده ۳۹۲- در هر موردی که بین متصدی حمل و نقل و گیرنده اختلاف باشد محکمه صلاحیت‌دار محل می‌تواند به تقاضای یکی از طرفین امر دهد کالا نزد نفر سوم امانت گذارده و یا در موقع مناسب فروخته شود. در صورت اخیر فروش باید پس از تنظیم صورت مجلسی حاکی از آنکه کالا در چه حال بوده به عمل آید.
به وسیله پرداخت تمام مخارج و وجوهی که بابت کالا ادعا می‌شود و یا سپردن آن به صندوق عدلیه از فروش کالا می‌توان جلوگیری کرد.
ماده ۳۹۳- نسبت به دعوی خسارت بر علیه متصدی حمل و نقل مدت مرور زمان یک سال است. مبداء این مدت در صورت بین از رفتن یا گم شدن کالا و یا تأخیر در تسلیم روزی است که تسلیم بایستی در آن روز به عمل آمده باشد و در صورت خسارات روزی که کالا به گیرنده تسلیم شده.
ماده ۳۹۴– حمل و نقل به وسیله پست تابع مقررات این باب نیست.
